Welkom terug bij de blog van Praktijk Otterspoor. Vandaag duiken we in de kalmerende wereld van ‘Mindful Mandala's: Een Ontspannende Kunstvorm voor Beginners.’ Of je nu een doorgewinterde kunstenaar bent of voor het eerst een kleurpotlood op pakt, dit therapeutisch avontuur is gemaakt voor jou!
Wat is een mandala nou precies?
Volgens Gauding (2006) is een mandala een heilige cirkel, een symbool voor volledigheid. Het woord mandala komt van het Sanskritische woord dat ‘cirkel’ of ‘gewijd centrum’ betekent. Mandala’s zijn over de eeuwen heen door veel verschillende culturen, veelal in het oosten, gebruikt als een meditatieve kunstvorm. Carl G. Jung heeft de mandala bekendheid gegeven in het westen toen het ontdekt werd als therapeutisch hulpmiddel.
Mandala’s komen in veel vormen en maten, de meest bekende vorm waar mensen snel aan denken zijn de complexe geometrische patronen. Ze zijn symmetrisch en trekken de blik naar het middelpunt. De vuistregel die ik voor mijzelf vaak aanhoud om het makkelijker te maken is dat wanneer ik mijn mandala 2 keer dubbel vouw dat de getekende figuren als een soort spiegelbeeld bij elkaar passen. Maar mandala’s kunnen van alles zijn - jouw mandala is een reflectie van jouw eigen unieke expressie.
Mandala’s in therapie
Voor we aan de slag gaan wil ik graag nog wat informatie geven over mandala’s in therapie. Als je googelt kan je talloze artikelen terugvinden die de psychische voordelen van mandala’s benoemen. Zonder al te veel in onderzoeken en vakjargon te duiken, wordt vaker benoemt dat mandala’s een rustgevende en ontspannende werking hebben. Zo zou het helpen bij het reduceren van stress. Verder zou het concentratie bevorderen en stimuleert het creativiteit. In therapie wordt volgens Schweizer, et al. (2009) de mandala als tekenopdracht op een vaste manier aangeboden:
De tekening begint vanuit een middelpunt
Er wordt van binnen naar buiten gewerkt
Er wordt gevraagd om symmetrie zoveel mogelijk vast te houden
Alle lijnen, vormen en symbolen zijn vrij om te gebruiken
Eerst wordt de tekening gemaakt vervolgens mag het ingekleurd worden
Er wordt gewerkt met een grijs potlood en kleurpotloden
Aan de slag
Het volgende stappenplan gaat over mindful mandala’s maken en heeft verder geen therapeutische doelstelling. Laten we aan de slag gaan!
Stap 1: De stemming bepalen
Zorg voor een rustige omgeving. Zorg dat de tafel waaraan je gaat zitten opgeruimd is. Zorg voor een fijne lamp bij je werkplek of kies een ruimte waar voldoende daglicht in de kamer schijnt. Je kan eventueel zachtjes muziek op de achtergrond spelen. Zet verder je favoriete tekenspullen klaar; papier, (kleur)potlood, gum, stiften, etc. Voor het papier raad ik een A3-formaat aan. Zo heb je genoeg ruimte op het papier om uitgebreid te tekenen. Het doel is om je creatieve ruimte zo ontspannen mogelijk te maken.
Stap 2: In jezelf komen
Start met een aantal keer diep adem te halen en ga even je lichaam langs van teen tot het kruin van je hoofd. Voel waar spanning zit, waar het ontspannen is. Hier hoef je niet per se verandering aan te brengen, het gaat om bewustwording. Dit is een moeilijke, maar probeer je verwachtingen los te laten. Het doel van het tekenen is ontspanning, niet om een kunstwerk te maken.
Stap 3: Begin met het maken van een simpele vorm
Voor beginners, is het maken van een cirkel op het midden van het vel handig. Gebruik eventueel een passer om dit te doen. Dit geeft houvast. Mensen met meer tekenervaring zouden voor uitdaging een andere vorm, zoals een driehoek kunnen kiezen of uit de losse pols kunnen tekenen.
Stap 4: Straal naar buiten!
Nu, kan je stukje bij beetje patronen en/of figuren tekenen in je mandala vanaf de kern van je mandala naar buiten toe. Maak je geen zorgen over perfecte lijnen, het gaat om het proces. Laat je meenemen in je eigen creativiteit. Heb je moeite met aan de slag gaan? Geef jezelf dan een thema om mee te werken, bijvoorbeeld een seizoen.
Stap 5: Omarm kleur
Als je alle vormen op papier hebt gezet kan je je mandala tot leven brengen met kleur. Kies kleuren die passen bij jouw stemming of simpelweg die jou blij maken. Experimenteer met verschillende combinaties.
Stap 6: Focus
Blijf in het hier en nu terwijl je bezig bent. Voel de textuur van het materiaal waar je mee werkt, let op hoe de kleuren mengen, etc. Als je merkt dat je gedachten gaan afdwalen, breng ze dan zachtjes terug bij wat je aan het doen bent.
Stap 7: Reflecteer
Als je mandala klaar is, neem dan even een moment om het te bekijken. Zet het werk minimaal op armlengte van je vandaan. Reflecteer op wat je zojuist hebt gedaan. Welke emoties en gedachten zijn er tijdens het werken voorbij gekomen? Neem ook een moment om de eigenheid van jouw mandala te waarderen.
Ter afsluiting
Onthoud, er is geen goede of foute manier om mindful mandala's te maken. Het gaat erom dat je de ervaring omarmt en jouw creativiteit een bron te laten zijn van ontspanning en zelfontdekking. Ik hoop dat deze mindfulle reis jouw rust en blijdschap brengen.
En als je na dit te lezen toch iets te veel spanning voelt om zelf een mandala te maken, dan is het uitprinten en inkleuren van eentje ook een hele mooie stap. Happy creating!
-Praktijk Otterspoor
Gebruikte bronnen:
Gauding, M. (2005). Mandala’s. Utrecht: Veltman Uitgevers. (World Mandalas, 2006, vertaald door Keizer, H.)
Schweizer, C., De Bruyn, J., Haeyen, S., Henskens, B., Rutten-Saris, M., Visser, H. (2009). Handboek beeldende therapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Comments